Cześć z Was spotkała się już z pojęciem biznesplanu, część musiała go napisać. Pytanie tylko brzmi – dlaczego nie wszyscy. Biznesplan to podstawowy dokument określający cele i sposoby realizacji Twojego biznesu. Potwierdza to, że masz pomysł na firmę i wiesz jak ona będzie zarabiać. A taki dokument jest podstawą kredytowania firmy czy udzielenia dotacji na jej otwarcie. Bywa też pierwszym i ostatnim gwoździem do trumny osób starających się o dotacje właśnie.

Pora zająć się tematem nieco bliżej. Postaram się podpowiedzieć jak napisać rzetelny biznesplan, który pomoże Ci nie tylko przy pozyskiwaniu środków, ale i po prostu w zarabianiu i określeniu, czy Twoja firma robi to co powinna.

Jak zbudowany jest biznesplan?

Z biznesplanem jest trochę jak z wypracowaniem w szkole. Ma wstęp, rozminięcie i zakończenie. No prawie, bo pierwszą częścią biznesplany jest jego streszczenie – pisane na samym końcu. Czemu tak? Uzasadnienie jest bardzo proste i logiczne. Wyobraź sobie, że pracujesz w banku i oceniasz biznesplany – to co Cię interesuje najpierw, bez wgłębiania detale – jest właśnie streszczenie. Od niego zaczyna się lekturę i to ono w krótkiej formie definiuje czy autor dokumentu w ogóle ma pomysł na swój biznes.

Streszczenie

W dobrym streszczeniu nie może zabraknąć określenia celu przygotowania planu, definicji kosztów, opisu produktów i usług, rynku zbytu, korzyści dla klient płynących z zakupu i naszych predyspozycji i podstaw do takiego a nie innego biznesu.

Charakterystyka przedsiębiorstwa

Drugi rozdział to zwykle charakterystyka przedsiębiorstwa. Określa się w niej nazwę i formę prawną przedsiębiorstwa, przedmiot działalności, dane teleadresowe i charakterystykę właściciela. Dział ten najczęściej zawiera również misję i cele przedsiębiorstwa, wykaz otrzymanych nagród i posiadanych certyfikatów pokazujący przedsiębiorcę w korzystnym świetle.

Charakterystyka produktu

Kolejny rozdział to charakterystyka produktu. Tu trzeba się bardziej postarać i przygotować dogłębną analizę przedmiotu działalności firmy. Przedstawiasz tu cechy produktu, wyróżniki na tle konkurencji. W tym miejscu definiujesz też strategię cenową, koszt jednostkowy produktu czy usługi, ceny u konkurencji, politykę rabatową a także obecny i prognozowany udział w rynku. Opisujesz też dystrybucję a zwłaszcza strategię sprzedaży i dystrybucji, opisujesz używane kanały dystrybucji, wskazujesz partnerów handlowych, określasz dostępne formy płatności i określasz usługi posprzedażowe i serwis (tak, serwis, dając klientowi pendrive jesteś związany dwuletnią rękojmią za wady produktu, tak dla przykładu tylko).

Konkurencja

Dobry biznesplan nie może się obyć bez informacji o przewadze konkurencyjnej, wartości klienta, technologii wytwarzania produktu i jego składowych decydujących o jego kształcie końcowym. Jeśli Twój produkt lub usługa opiera się o prawa autorskie i patenty to też cenna informacja (i nie mówimy o samych zdjęciach, bo tu kwestia praw autorskich jest oczywista). Planach na unowocześnienie produktu, ewentualnych restrykcjach pranych związanych z użytkowaniem produktu (w tym zakres licencji jaką otrzymuje klient) i fazach cyklu życia produktu. Te zaś dotyczą tak samego fotografa jak i jego zdjęć.

Teraz najtrudniejsza dla większości z nas część. Pora zdefiniować zasoby ludzie – czyli opisać siebie i swoje kwalifikacje (ewentualnie pracowników w wypadku większych firm). W tej części ważne jest Twoje doświadczenie i uzasadnienie, dlaczego właśnie Ty chcesz zostać fotografem i dlaczego uważasz, że się do tego nadajesz.

Definicja rynku i konkurencji – coś co moim zdaniem nie istnieje w głowie sporej części fotografów. To fragment biznesplanu opisujący otoczenie firmy, może jesteś pierwszym fotografem w Twoim mieście, a może pięćdziesiątym drugim – to istotnie wpływa na Twoje szanse. Jak na tle konkurencji wypadasz cenowo jakościowo? To dobre miejsce na analizę SWOT. Zrobisz ją najprościej dzieląc kartkę na cztery części – w pierwszym rzędzie wpisujesz mocne i słabe strony Twojego biznesu. W drugim rzędzie odpowiednio szanse i zagrożenia jakie mogą się pojawić przed Tobą. To uzmysłowi Ci jak sam postrzegasz swoją firmę i oceniasz jej szanse realnie, to tez często pierwszy kubeł zimnej wody, kiedy okazuje się, że ani szans, ani mocnych stron wymyślić się nie da – to znaczy, że coś nie do końca dobrze wymyśliłeś(aś).

Przykładem opisującym obecną konkurencję niech będzie taki akapit, zaczerpnięty gdzieś z odmętów sieci. Czy jest wystarczająco dobry i wiarygodny?

Najsilniejszym konkurentem jest studio fotograficzne „XXX” na tej samej ulicy co nasz lokal. Oferują oni beznadziejne, niskiej jakości, drogie usługi. Naszą jedyną szansą na odebranie im klientów jest przekonanie ich, że w naszym studio fotograficznym wykonamy im zdjęcia idealne, wysokiej jakości w średniej cenie.

Inny przykład, to opis lokalizacji firmy:

Doskonała lokalizacja w samym centrum miasta znacznie ułatwia dotarcie do klientów.

– ciekawe czy to tylko nie czwarte piętro w kamienicy bez windy i parkingu. Bo wiecie, centrum to przeważnie wąskie ulice i stare budownictwo pełne barier architektonicznych. Choć może to też być świetnie skomunikowany boks w centrum handlowym w centrum miasta. Obie lokalizacje są w centrum, ale różnice pewnie sami już widzicie – warto to ująć i zastanowić się czy dana lokalizacja nam bardziej pomoże, czy przeszkodzi w prowadzeniu biznesu.

Marketing i reklama

Marketing i reklama – to część biznesplanu mówiącą o sposobie promocji i reklamy produktu. Żeby zaś mówić o reklamie i promocji, trzeba mieć zdefiniowana grupę docelową i wierz mi, że kobieta w wieku 18-40 alt, planująca wesele to nie jest grupa docelowa! Dobrze zdefiniowana grupa docelowa jest niezwykle precyzyjna – bo inaczej komunikujesz się z 18latkami jedzącymi na rolkach a inaczej z 40 letnią panną na wydaniu, miłośniczką gry w bule (niech będzie dla przykładu). Żeby ten punkt w ogóle miał rację bytu powinieneś zdefiniować formy reklamy i promocji, sposób dotarcia do klienta (czy to ulotki, czy foldery, a może reklama w TV), budżet jaki na reklamę przeznaczysz (często wyrażany % od dochodu), opisuje się tu tez przeprowadzone już i planowane kampanie reklamowe i sposoby na kreowanie pozytywnego wizerunku firmy.

Plany i harmonogram realizacji.

Nikt, kto chce Ci dać/pożyczyć pieniądze na stworzenie światowej marki nie uwierzy w „kiedyś będę sławny i kiedyś Ci oddam kasę”. Daty, terminy i plany to podstawowe narzędzie oceny zwrotu dla inwestora, którym może być bank czy urząd. W związku z tym musisz wyznaczyć cele i przedstawić ich sposób realizacji, najczęściej na minimum 5 lat i musisz wskazać cele firmy i zakładany termin realizacji tego celu. Metody osiągniecia tego celu i czynniki wpływające na realizację planów – te sprzyjające i niesprzyjające.

Analiza finansowa

W dziale noszącym nazwę analiza finansowa. Tu jest samo zło… wszystkie teorie i analizy, które popełniono wcześniej tu materializują się w postaci cyfr. To tu prognozujesz, ile zarobisz i ile pozyskasz zleceń. Te wyliczenia są podstawą podjęcia decyzji o rozpoczęciu działalności, przyznaniu kredytu czy dotacji. To główny punkt, żeby nie powiedzieć serce całego biznesplanu. Ten dział jest też najbardziej różnorodny a tą różnorodność definiuje cel przygotowania jak i to, kto przygotowuje biznesplan. Niezależnie do tego, zawsze powinny tu się znaleźć bilans, rachunek zysków i strat (z prognozami inwestycyjnymi) i rachunek przepływu środków. Ponadto, widuje się tu też źródła finansowania (czyli skąd weźmiesz pieniądze na założenie i rozwój firmy) analizę progu rentowności (ile musisz zarobić, by być „na zero”), stopę zwrotu zainwestowanego kapitału (bo nie sztuką jest zainwestować 100 tyś i wyjąć z biznesu 20…). W większych przedsięwzięciach uwzględnia się też obecne i przyszłe zapotrzebowania na kapitał, a przede wszystkim – założenia na bazie których powstały powyższe wyliczenia.

To o czym spora część z nas zdaje się zapominać – biznesplan to nie powieść sci-fi. To założenia i prognozy, które raz, że mają nam samym uzmysłowić realność naszego planu, dwa, tą realność przedstawić innym, od których czegoś oczekujemy (tak, ciągle mam tu na myśli kredyty i dotacje).

Traktujmy to poważnie, bo być może pomoże nam uniknąć wielu rozczarowań na naszej drodze zawodowej.